10 dấu ấn văn hoá đặc trưng của Nhật Bản

Văn hóa Nhật Bản nổi tiếng với sự kết hợp hài hòa giữa những giá trị truyền thống lâu đời và sự hiện đại hóa mạnh mẽ. Hình thành và phát triển qua hàng ngàn năm lịch sử, văn hóa Nhật Bản không chỉ phản ánh tinh thần dân tộc mà còn thể hiện sự tôn trọng sâu sắc đối với thiên nhiên, con người và các giá trị cộng đồng. Trong bài viết này, cùng Megabuy khám phá 10 dấu ấn văn hoá đặc trưng của Nhật Bản nhé.

1- Geisha

Geisha (芸者) là những nghệ nhân biểu diễn nghệ thuật truyền thống, biểu tượng cho vẻ đẹp, sự tinh tế và văn hóa Nhật Bản. Từ "Geisha" được ghép từ "gei" (nghệ thuật) và "sha" (người), có nghĩa là "người của nghệ thuật". Geisha nổi tiếng với khả năng biểu diễn âm nhạc, múa và hội thoại duyên dáng, đồng thời là hình ảnh đại diện cho sự thanh lịch và văn hóa Nhật Bản cổ điển.

Các Geisha thường gắn liền với vẻ đẹp thanh thoát, duyên dáng trong bộ Kimono với lớp trang điểm đặc trưng, đặc biệt là phấn trắng và môi đỏ. Geisha không chỉ là nghệ nhân mà còn là biểu tượng của tinh thần Nhật Bản, kết hợp giữa nghệ thuật, lịch sử và sự tôn kính văn hóa truyền thống. Họ là minh chứng cho sự kiên nhẫn, kỹ năng điêu luyện và lòng đam mê nghệ thuật. Ngày nay, Geisha tiếp tục duy trì vẻ đẹp độc đáo của nghệ thuật cổ xưa, là cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giúp lưu giữ những giá trị văn hóa Nhật Bản cho thế hệ mai sau.

Geisha là những nghệ nhân biểu diễn nghệ thuật truyền thống Nhật Bản

2 - Sumo

Sumo (相撲) là môn võ cổ truyền lâu đời và được coi là quốc kỹ (môn thể thao quốc gia) của Nhật Bản. Được biết đến với hình ảnh những võ sĩ to lớn thi đấu trong vòng tròn dohyo (土俵), Sumo không chỉ là một môn thể thao mà còn mang đậm yếu tố nghi lễ và văn hóa tâm linh. Sumo có lịch sử hơn 1.500 năm, bắt nguồn từ các nghi lễ tôn giáo Shinto nhằm cầu mùa màng bội thu và xua đuổi tà ma. Ban đầu, Sumo được biểu diễn trong các lễ hội và nghi lễ tại các đền thờ. Đến thời kỳ Edo (1603–1868), Sumo dần phát triển thành một môn thể thao chuyên nghiệp, phổ biến rộng rãi trong xã hội. 

Sumo phản ánh giá trị văn hóa và tinh thần Nhật Bản, như sự tôn kính truyền thống, kỷ luật và tinh thần chiến đấu. Các giải đấu Sumo lớn (Honbasho) được tổ chức hàng năm tại Tokyo, Osaka, Nagoya và Fukuoka, thu hút hàng ngàn khán giả và được truyền hình rộng rãi.

Sumo được coi là quốc kỹ của Nhật Bản

3 - Kimono

Kimono (着物) là trang phục truyền thống đặc trưng của Nhật Bản, nổi bật với kiểu dáng thanh lịch, chất liệu cao cấp và ý nghĩa văn hóa sâu sắc. Kimono xuất hiện từ thời kỳ Heian (794–1185), khi phong cách trang phục này được giới quý tộc sử dụng phổ biến. Qua các thời kỳ Kamakura, Edo, và Meiji, Kimono đã phát triển với nhiều kiểu dáng và họa tiết, trở thành biểu tượng thời trang và địa vị xã hội.

Ban đầu, Kimono chủ yếu dành cho tầng lớp quý tộc và chiến binh samurai, nhưng sau đó lan rộng đến mọi tầng lớp xã hội. Trong thời kỳ Edo (1603–1868), Kimono trở thành biểu tượng cho sự phân biệt tầng lớp và địa vị thông qua màu sắc và họa tiết. Ngày nay, Kimono được coi là di sản văn hóa và thường xuất hiện trong các sự kiện lễ hội, như lễ hội Gion ở Kyoto hay lễ hội hoa anh đào. Nhiều nhà thiết kế đã kết hợp yếu tố Kimono vào thời trang hiện đại, tạo nên phong cách vừa truyền thống vừa cách tân. Kimono cũng là nguồn cảm hứng cho nghệ thuật điện ảnh, manga và anime.

Kimono là trang phục truyền thống của Nhật Bản

4 - Chaji

Chaji (茶事) là thuật ngữ chỉ một buổi lễ trà đạo chính thức và trang nghiêm trong văn hóa Nhật Bản. Đây là một phần quan trọng trong Nghệ thuật trà đạo Nhật Bản (Chadō / 茶道), thường được tổ chức trong các dịp đặc biệt và có sự chuẩn bị công phu. Buổi lễ này không chỉ là về việc uống trà mà còn là một nghi lễ đầy tính thẩm mỹ, biểu tượng cho sự thanh tịnh, hòa hợp và tôn trọng giữa người tham gia.

Chaji là lễ trà đạo có quy mô lớn và diễn ra trong thời gian dài, thường kéo dài khoảng 4 giờ. Trong Chaji, người tham gia thưởng thức trà, ăn các món ăn nhẹ và trải nghiệm các nghi lễ trà đạo nghiêm ngặt theo từng bước cụ thể. Đây là một sự kiện mang tính chất thiền và tinh thần, nhằm thể hiện sự hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.

Chaji là nghi lễ trà đạo tôn nghiêm trong văn hoá Nhật Bản

5 - Manga

Manga (漫画) truyện tranh Nhật Bản có ảnh hưởng sâu rộng trong văn hóa toàn cầu. "Manga" có nghĩa là "truyện tranh" hoặc "hình vẽ vui nhộn" trong tiếng Nhật. Những bộ manga không chỉ là phương tiện giải trí mà còn là một phần quan trọng trong văn hóa Nhật Bản, phản ánh nhiều khía cạnh của xã hội, lịch sử và nhân sinh quan.

Manga có nguồn gốc từ thế kỷ 12 với các bản vẽ trong các biểu đồ truyện (kuzu-zoku), nhưng sự phát triển mạnh mẽ của manga như chúng ta biết ngày nay bắt đầu từ thế kỷ 20, khi nó trở thành một phương tiện giải trí chính thức. Một trong những nhân vật có ảnh hưởng lớn nhất trong việc phát triển manga là Osamu Tezuka, người được gọi là "Cha đẻ của manga". Ông đã tạo ra nhiều tác phẩm kinh điển như Astro Boy (Tetsuwan Atom) vào những năm 1950, góp phần làm manga trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa Nhật Bản.

Manga phản ánh nhiều khía cạnh của lịch sử, văn hoá, xã hội

6 - Anime

Anime  (アニメ) là phim hoạt hình Nhật Bản, thường được chuyển thể từ manga hoặc các tiểu thuyết. Điểm nổi bật của anime là phong cách vẽ độc đáo với đôi mắt to, biểu cảm phong phú, và các bối cảnh chi tiết. Các bộ anime như "Dragon Ball", "Sailor Moon", "My Neighbor Totoro" (Studio Ghibli) và "Demon Slayer" đã trở thành biểu tượng văn hóa, thu hút hàng triệu người hâm mộ khắp thế giới.

Anime không chỉ mang tính giải trí mà còn có khả năng truyền tải những câu chuyện đầy cảm xúc và ý nghĩa. Nhiều bộ phim anime như "Your Name" (Kimi no Na wa) hay "Spirited Away" (Sen to Chihiro no Kamikakushi) không chỉ đạt thành công về mặt thương mại mà còn giành được nhiều giải thưởng danh giá quốc tế.

Anime Nhật Bản có tính giáo dục cao

7 - Origami 

Origami (折り紙) là nghệ thuật gấp giấy truyền thống của Nhật Bản, nơi những tờ giấy phẳng được gấp thành các hình dạng sống động mà không cần cắt, dán hay sử dụng bất kỳ công cụ nào khác. Tên gọi "Origami" bắt nguồn từ hai từ tiếng Nhật: "ori" (gấp) và "kami" (giấy). Origami thể hiện những triết lý nhân sinh sâu sắc về sự kiên nhẫn, khéo léo và tinh thần sáng tạo. Trong nhiều nền văn hóa, Origami được xem như biểu tượng của hòa bình và hy vọng, đặc biệt là hình ảnh chim hạc – biểu tượng của sự trường thọ và may mắn. Truyền thuyết về 1.000 con hạc giấy (Senbazuru) gắn liền với ước nguyện hòa bình đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống tinh thần của người Nhật.

Origami "biến hoá" những tờ giấy nhiều màu sắc

8 - Sushi

Sushi (寿司 hoặc 鮨) là một món ăn truyền thống nổi tiếng của Nhật Bản, được làm từ cơm trộn giấm (shari) kết hợp với các nguyên liệu khác như hải sản, rau củ và đôi khi là trứng hoặc thịt. Sushi không chỉ là món ăn mà còn là biểu tượng văn hóa ẩm thực tinh tế của Nhật Bản, nổi bật với sự cân bằng giữa hương vị, màu sắc và trình bày.

Các đầu bếp sushi (itamae) thường trải qua nhiều năm đào tạo để đạt được kỹ năng làm sushi hoàn hảo. Khi ăn sushi, người Nhật chú trọng vào sự cân bằng giữa vị giác, thị giác và cả xúc giác, thể hiện lòng tôn trọng đối với nguyên liệu và người làm ra món ăn.

Sushi là món ăn cân bằng và hài hoà về vị giác

9 - Ikebana

Ikebana (生け花), nghĩa đen là "hoa sống" hoặc "mang hoa đến sự sống", là nghệ thuật cắm hoa truyền thống của Nhật Bản, nổi bật với sự cân bằng, tối giản và tính tượng trưng sâu sắc. Khác với cách cắm hoa phương Tây thường nhấn mạnh vào sự phong phú và màu sắc, Ikebana tập trung vào đường nét, không gian và ý nghĩa tinh thần.

Ikebana thể hiện tinh thần hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Mỗi cành hoa, lá, và bình cắm đều mang một ý nghĩa nhất định. Ikebana hướng tới sự cân bằng giữa thiên nhiên và không gian, tượng trưng cho ba yếu tố: Thiên (Shin): Trời, Nhân (Soe): Con người, Địa (Hikae): Đất. Triết lý của Ikebana khuyến khích sự tĩnh lặng và tập trung, giúp người thực hiện kết nối sâu sắc với thiên nhiên và chính bản thân mình.

Ikebana chú trọng sự tối giản và tính tượng trưng sâu sắc

10 - Bonsai

Bonsai (盆栽) là nghệ thuật trồng và chăm sóc cây cảnh trong chậu, với mục đích tái hiện vẻ đẹp tự nhiên trong một không gian thu nhỏ. Xuất phát từ Trung Quốc với nghệ thuật Penjing, bonsai được người Nhật tiếp thu và phát triển thành một biểu tượng văn hóa mang đậm triết lý Thiền và tinh thần Nhật Bản.

Bonsai được du nhập vào Nhật Bản từ khoảng thế kỷ 6 thông qua các nhà sư. Ban đầu, bonsai chủ yếu được trồng trong các ngôi đền và cung điện, thể hiện sự kết nối giữa con người và thiên nhiên. Đến thời kỳ Kamakura (1185–1333), bonsai trở nên phổ biến hơn và phát triển thành một hình thức nghệ thuật độc lập, gắn liền với tinh thần Thiền tông.

Nghệ thuật Bonsai Nhật Bản

Trên đây là 10 dấu ấn văn hoá đặc trưng của Nhật Bản mà Megabuy muốn chia sẻ cùng bạn. Hy vọng rằng qua bài viết này, bạn sẽ cảm nhận được phần nào sự phong phú, sâu sắc và tinh tế của văn hoá Nhật Bản, từ đó hiểu thêm và yêu mến đất nước này hơn. Đừng quên truy cập chuyên mục Xu hướng để cập nhật những bài viết thú vị tiếp theo.

Cảm ơn bạn đã ghé thăm Megabuy. Chúc bạn có trải nghiệm mua sắm vui vẻ!